Właściwie zaaranżowana przestrzeń wokół dziecka z autyzmem to podstawa do rozwoju, nauki i zdobywania nowych umiejętności.
Dziecko autystyczne nie ma konkretnych ani szczególnie sprecyzowanych potrzeb dotyczących warunków mieszkaniowych. Rodzice urządzając dla niego pokój lub kącik powinni kierować się głównie tym, by miejsce podobało się dziecku i było dla niego bezpieczne i przyjazne. Trzeba też zwrócić szczególną uwagę na indywidualne potrzeby oraz poziom funkcjonowania dziecka.

 Oto kilka szczegółów:

• nie należy stosować zbyt dużej ilości kolorów
• wszystkie mebelki i dodatki oraz inne elementy wystroju powinny być proste, bez zbędnych szczegółów oraz bezpieczne dla dziecka
• można zapewnić dziecku dodatkową stymulację, np. zabawki dźwiękowe, światełka i lampki pobudzające zmysły (należy jednak pamiętać o  kontrolowaniu dawki dostarczanych bodźców)
• zazwyczaj dzieci z autyzmem mają problemy z integracją sensoryczną, dlatego dywaniki, koce, poduszki czy misie można dobrać z różnorodnych materiałów o różnych fakturach, tak żeby bawiąc sie i  dotykając tych rzeczy stymulowało zmysły.

Bardzo ważne jest, żeby dziecko było pod opieką profesjonalnego terapeuty z którym regularnie pracuje. Należy podkreślić, że praca terapeuty dziecka z autyzmem nie ogranicza się tylko do stymulacji rozwoju dziecka, lecz jest to praca z całym systemem rodzinnym. Rodzice powinni pozostawać w stałym kontakcie z terapeutą, konsultować z nim niepokojące objawy, jak również zgłaszać obserwowane postępy w rozwoju. Terapeuta bardzo często przygotowuje rodzicom zalecenia do pracy w domu, dlatego uważa się, że dodatkowa praca z rodzicem w środowisku domowym jest bardzo ważna.

1. Zabawki dziecka podziel na zestawy. Dzieląc je pamiętaj o tym, aby każdy zestaw był w miarę możliwości ciekawy i różnorodny. Dbaj o to, aby dziecko dostawało do zabawy tylko jeden zestaw, który będzie wymieniany co kilka tygodni na inny. W ten sposób  uporządkujesz przestrzeń wokół  dziecka, a wymieniane co pewien czas zabawki będą dla dziecka bardziej interesujące.
2. Stwórz dziecku "kącik nauki".Pamiętaj że Twoje dziecko odbiera świat nieco inaczej i może mieć poważne problemy z koncentracją - pomóż mu. Zadbaj o to, aby w Waszym kąciku nie było zbyt wielu przedmiotów, które mogą je rozpraszać (możesz je pochować do pudełek lub na czas nauki nakryć np. kocem). "Kącik" jest ważny również dlatego że po pewnym czasie zacznie się kojarzyć dziecku z określoną czynnością - nauką i zapewni mu poczucie bezpieczeństwa.

Jeśli nie masz warunków na stworzenie takiego "Kącika", pamiętaj o tym, żeby nauka odbywała się zawsze w tym samym miejscu, np. rozpoczyna się czas nauki i wtedy siadasz z dzieckiem na niebieskim kocyku na podłodze. Już samo rozłożenie kocyka na podłodze dziecko z czasem będzie kojarzyło ze zmianą aktywności.

3. Jeśli chcesz nauczyć dziecko prawidłowego wykorzystywania zabawki np. sortera, zadbaj o to żeby w czasie trwania nauki w zasięgu wzroku dziecka pozostawała tylko ta jedna zabawka.  Pamiętaj też o prawidłowym doborze zabawek, te kolorowe i multifunkcjonalne nie są dobrym pomysłem.

Np. jeśli kupujesz sorter to pamiętaj o tym, żeby był jak najprostszy, np. kwadratowy, skupiał się na 3 kształtach i 3 kolorach, w ten sposób znacznie ułatwisz naukę swojemu dziecku.

4. Dziecko autystyczne to nadal dziecko i poza czasem nauki, ćwiczeń i terapii, musi mieć czas na zabawę. Tak samo jak inne dzieci poznaje świat poprzez zabawę, to je bardzo rozwija i stymuluje.

Obserwuj dziecko w czasie jego samodzielnej zabawy, to jak się bawi, bardzo dużo Ci o nim powie, swoimi spostrzeżeniami dziel się z terapeutą dziecka. Pamiętaj o właściwym doborze zabawek dla swojego dziecka, zwróć uwagę, aby miały różne kształty czy faktury, to zaciekawi dziecko i dodatkowo będzie je rozwijało sensorycznie i stymulowało.

Zabawki i przedmioty, których używacie w czasie ćwiczeń lub nauki schowaj w pudełku i nie dawaj ich dziecku do zabawy. Wtedy czas nauki czy ćwiczeń z ich  wykorzystaniem będzie dla dziecka dużo bardziej atrakcyjny.

Źródło:http://autyzm.org.pl/strefa-rodzica

Opracowała: Katarzyna Wójcik

Wskazówki dla rodziców dziecka z Zespołem Aspergera

• Kiedy rozmawiasz z dzieckiem, zachęcaj je do kontaktu wzrokowego, np. powiedz „popatrz na mnie”. Poproś dziecko, żeby na Ciebie patrzyło, kiedy chce Ci coś powiedzieć. Wyjaśnij, jak ważny jest kontakt wzrokowy, ale bez uporczywego wpatrywania się przez cały czas. Być może pomocna będzie taka schematyczna podpowiedź:
  • Na początku rozmowy popatrz na rozmówcę przez parę sekund.
  • Po paru sekundach możesz spojrzeć w innym kierunku.
  • Potem znowu skieruj wzrok na rozmówcę.
  • Jeśli dziecko w kontakcie z kimś wymusza kontakt wzrokowy, np. szarpie rozmówcę za ubranie, na siłę chce przekręcić jego głowę w swoją stronę, powiedz mu, że wystarczy, aby zwróciło uwagę tej osoby słowami, np. zawołało “mamo”, “proszę pani”. Powiedz mu, że do kolegów powinno zwracać się po imieniu.
  • Przeanalizuj z dzieckiem podstawowe emocje – złość, smutek, radość, strach. Co one oznaczają, kiedy je przeżywamy, jaka jest mimika tych emocji. Pokazuj w książkach, podczas oglądania filmów osoby, które wyrażają te emocje. Następnie przejdź do bardziej skomplikowanych stanów jak: znudzenie, zainteresowanie, zniechęcenie itp.
  • Rozmawiaj z dzieckiem o tym, co oznacza utrzymanie właściwego dystansu społecznego podczas rozmowy. Dzieci z Zespołem Aspergera mają tendencje do zbyt bliskiego lub zbyt dalekiego ustawiania się w stosunku do rozmówcy.
  • Dzieci z Zespołem Aspergera mają kłopot w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami, dlatego stopniowo zachęcaj je do budowania relacji. Aranżuj spotkania z rówieśnikami. Najpierw tylko z jednym kolegą, potem z dwoma, trzema itd. Stopniowo zwiększaj liczbę uczestników spotkania. Kiedy zaprosicie rówieśników do domu, zorganizujcie wspólny czas. Naucz swoje dziecko kilku zabaw czy aktywności, które może zaproponować rówieśnikom.
  • Dziecko może mieć kłopot z zapamiętywaniem imion kolegów i koleżanek z klasy, dlatego ćwicz z nim imiona, wykorzystując do tego np. fotografie z uroczystości klasowych.
  • Naucz dziecko witać się z innym dziećmi i dorosłymi. Tę umiejętność dziecko z Zespołem Aspergera musi trenować. Musi wiedzieć, że koledze mówimy „cześć”, a osobie dorosłej „dzień dobry”, „do widzenia” itd. Nie musi też witać się z kolegą czy nauczycielem za każdym razem, kiedy ich widzi na przerwie. Być może pomocne będą różnego rodzaju historyjki obrazkowe, czyli krótkie opowiadania, które przedstawiają określoną sytuację np. „Jak mówić cześć” wydawnictwa Harmonia.
  • Dzieci z Zespołem Aspergera mają zwykle dość oryginalne zainteresowania np. łacińskie nazwy motyli czy roślin, wiedza z wybranych przedmiotów szkolnych. Opowiadając o nich, potrafią wręcz zamęczyć otoczenie. Nie rozpoznają sygnałów niewerbalnych, które są wysyłane przez rówieśników, że powinno skończyć. Z czasem staje się to monotonne i uciążliwe dla otoczenia. Inni zaczynają unikać kontaktu z Twoim dzieckiem. Dlatego zwracaj na to uwagę i rozmawiaj z nim, że tematy do rozmów z rówieśnikami mogą być różne, nie tylko te dotyczące tego, czym ono się interesuje.
  • Mów do dziecka w prosty i jasny sposób. Im konkretniej, tym lepiej. Pamiętaj, że dla Twojego dziecka niezrozumiałe są – a przez to niewykonalne – zbyt ogólne lub wielowątkowe polecenia. Np. posprzątaj pokój, idź do kuchni i przynieś mi butelkę z mlekiem dla Kacpra, stoi na parapecie obok czajnika.
  • Tłumacz znaczenie metafor, żartów oraz innych potocznie używanych sformułowań np. kupić kota w worku, wylać dziecko z kąpielą, to zadanie to bułka z masłem.
  • Jeśli Twoje dziecko jest nadwrażliwe na dźwięki słuchowe, co się często zdarza przy tym zaburzeniu, ucz je stopniowego przyzwyczajania się do pewnych sytuacji. Czasem pomocne mogą być stopery lub wyciszające słuchawki. Pamiętaj jednak, że ten trudny dla Twojego dziecka w odbiorze świat zewnętrzny musi być stopniowo oswajany.
  • Twoje dziecko nie lubi być zaskakiwane, dlatego jeśli tylko to możliwe, informuj je o spodziewanych zmianach. Planuj z nim, co będziecie robić. Twoje dziecko lubi wiedzieć, co po czym będzie się działo. Ta stałość, rutyna i przewidywalność, daje mu poczucie bezpieczeństwa. Dlatego kiedy coś dzieje się niezgodnie z planem, powoduje dyskomfort i rozregulowanie emocjonalne. Im większe przywiązanie do rutyny, tym większe rozregulowanie przy zmianie planów. Kiedy nie jesteś w stanie przygotować dziecka na zmianę, to nastaw się, że dojdzie do rozchwiania emocjonalnego, gwałtownych wybuchów złości np. w postaci krzyków. Zrób na to przestrzeń, pobądź obok dziecka. Ono Ciebie wtedy bardzo potrzebuje. Zwykle po 5-10 minutach to mija.
  • Korzystaj z pomocy terapeutów i psychologów.
    
    
    Jak wspierać dziecko z Zespołem Aspergera w odrabianiu lekcji?
  • Dzieci z Zespołem Aspergera zwykle mają zaburzenia koncentracji. Dlatego warto zadbać o odpowiednie warunki do odrabiania lekcji. Co się zwykle sprawdza:
  • Zapewnienie stałej pory i stałego miejsca do wykonywania zadań.
  • Zadbanie o ciszę w pokoju, a nawet całym mieszkaniu, wyłącz wszelkie media, poproś rodzeństwo, żeby bawiło się ciszej.
  • Porządek na biurku – bez zbędnych rzeczy, które mogłyby dekoncentrować dziecko. Zadbaj, żeby znajdowały się tylko rzeczy potrzebne do odrabiania lekcji np. zeszyt, książka, długopis.
  • Częste przerwy, które dziecko będzie mogło spędzić w ruchu.
    
    
  • Dzieci ze spektrum autyzmu często są nieświadome, że swoim zachowaniem mogą sprawić komuś przykrość, że mogą kogoś urazić czy że ich zachowanie jest nietaktowne. Świat postrzegają w bardzo prosty czarno-biały sposób. Wszelkie konwenanse społeczne są dla nich niezrozumiałe. Można powiedzieć, że potrzebują mądrego przewodnika po świecie, a jednym z nich jest rodzic, który rozumie i akceptuje odmienność swojego dziecka.

Wielu rodziców dzieci ze spektrum martwi się, że ich dziecko nigdy nie osiągnie takiego poziomu samodzielności, jakiego doświadczają ich neurotypowi rówieśnicy w wieku dorosłym. Chociaż dla niektórych może to być prawdą w takim czy innym stopniu, niezależność jest czymś, co można zbudować u każdego dziecka w spektrum.

Wczesne budowanie niezależności może być świetnym fundamentem niezależności w wieku dorosłym. Wiele dzieci ze spektrum dorasta, aby prowadzić udane i niezależne życie, w którym odnoszą sukcesy zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Dotyczy to szczególnie dzieci, które są wcześnie diagnozowane i otrzymują odpowiednie behawioralne i holistyczne wsparcie oraz optymalne oddziaływania przez rodziców.

Fakty i mity